Hi-je rui-rt wei e blaowd op ne baum

Hij bibbert en beeft

Zoe joent da bè o.s gezeid

Het Herks is sterk verwant met het dialect van Alkens (Alkers?) en behoort tot de groep Lonerlandse dialecten. In december 2012 verscheen het ialectboek:Zoe joent da bè o.s gezeid, uitgegeven door de Dialectvereniging Veldeke Lonerland van Alken. Het omvat meer dan 1.000 gezegden en spreuken, aangevuld met benamingen van plaatselijke fauna en flora, terminologie uit het dagelijkse leven en een uitgebreide woordenlijst.  

Gezien het dialect van Alken en Sint-LambrechtsHerk nauwelijks verschilt nemen we graag de gelegenheid te baat om hiervan enkele uittreksels bekend te maken, met instemming van de verantwoordelijke uitgevers. De gemeenten Borgloon, Wellen, Heers, Alken en Sint-Lambrechts-Herk, Diepenbeek en Kortessem vallen in deze dialectcluster.



Hoe lees of schrijf je een dialect? 

 (er bestaan geen opgelegde schrijf-of spellingsregels voor dialect)

1. De plaatsing van een punt (.) na een klinker betekent dat de klinker dient uitgesproken te worden als een open lettergreep. 

2. De plaatsing van een streepje (-) kan twee betekenisen hebben:•     Tussen klinkers geplaatst verduidelijkt het de leesbaarheid : vb di-je (die) ; anders zou het een lange ij-klank zijn

•     Achter een klinker wil zeggen dat de klinker dient “gerokken” te worden zoals bv in “pro-nsele” (= bedelen)

1. De “ou” of “au” klank wordt steeds als “au” geschreven.

2. De scherpe “ij”klank wordt geschreven 

 als “è”( zoals in het franse règle) 

3. De doffe “e” -klank wordt geschreven  als “ue” (zoals mus)

4. De “g” en “ch” wordt geschreven  zoals in het Algemeen Nederlands

Dialekt Verklaring
Adje van den duvel sprekt, zie-dje (dji-je) zènne stat. Als je over iemand spreekt die niet aanwezig is, komt hij vaak juist binnen.
Alles de strowet aofdraoge .Alles aan de grote klok hangen.
As dje ginne guibel oawtgoit, zu.l dje ginne snoek va.nge. Men moet soms iets kleins durven doen, wil men succes hebben.
As dje ur haan vol heit, krèg dje metstal jueksel an ur naows. Drukte komt meestal ongelegen.
Blèf ur eige, a.ner zèn ter al genoeg blijf jezelf, er zijn al genoeg anderen
Da is van den hond zen kont. Dat is waardeloos.
De snau loeg dik dizze muerege er lag deze morgen een dik pak sneeuw
Dei hèt ’n lang toeng zij kan niet goed zwijgen
Di-je is nie onder ’n doi-j hin oawtgebruud dat is een plantrekker
Di-je kan iech nie thoawes weize die ken ik niet
Doewe bèn iech nie eige bèje daar(in) voel ik me niet thuis
Doewe bielt van ze li-jve ginne hond nie mè hènne Dat is voorgoed voorbij
Doewe is gè verli-jg aown Dat is niet erg
E geslaoge oewr Een volledig uur
E kallèchtig vrommes Een spraakwaterval van een vrouw
E onduinig metske een ondeugend meisje
Een zeimeltrien een treuzelaarster
Erres kop ein huebbe Iets aantrekkelijk vinden
Goit noawe dauwer ongeloof
Haddeg tot ziens